Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) datalarına nazaran, her yıl 7 milyon insan hava kirliliği nedeniyle, erken mevt riskiyle karşı karşıya kalıyor. Uzmanlara nazaran hava kirliliğinin temel nedenleri ortasında da ulaşım yer alıyor. Büyükşehirlerin karşılaştığı en kıymetli problemlerden biri olan trafik yoğunluğu, hava kirliliğine de etkiliyor. TÜİK datalarına nazaran, İstanbul’da Ağustos ayı itibariyle trafiğe kayıtlı toplam 4 milyon 587 bin 836 araç bulunuyor. Her geçen gün trafiğe katılan yeni araçlarla birlikte hava kirliliği riski de artıyor.
Uzmanlar trafik meselesine, hava kirliliği açısından da tahlil bulunması gerektiğini belirtirken, şoförler ise, İstanbul trafiğine tahlil bulunamayacağını savunuyor.
PROF. DR. ILICALI: ÇOK DAHA BERBAT OLACAK
Trafiğin her geçen gün arttığını belirten İstanbul Ticaret Üniversitesi Ulaştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı, “Sıkışıklık indeksine baktığımız vakit 1 yıl içinde yüzde 40’tan yüzde 55’e çıkmış. Bu da trafikteki artış yüzde 30 demek. Her gün trafiğe yüzlerce araç kaydoluyor. İstanbul’daki toplam araç sayısı 4.5 milyon civarı. Türkiye’deki araçların 5’te 1’i kadar. Sıkışıklıktan ötürü muazzam bir vakit kaybı var. Yakıt tüketimi artıyor. Emisyon son vakitlerde çok değerli, sıfır emisyon diyoruz. Yapılan bir araştırmada, hava kirliliğindeki mevt riski, trafik kazasından 7 kat fazla. Olaya yalnızca trafik sıkışıklığı olarak bakmamak lazım” dedi.
Eskiden trafikte pik saatlerin olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Ilıcalı, “Eskiden pik saatler, sabah 08.00-11.00, akşam 20.00-21.00’di. Artık neredeyse 7/24 pik saat var. Suratlar çok düşük. Acil önlem almamız lazım. 2 şeritli bir yol. 1 şeridini toplu ulaşıma ayırırsak, buradan hem otobüs geçer, hem minibüs geçer hem de ticari taksi geçer. 3 yolcudan fazla araba geçerse sınır hızlanır. Toplu ulaşım kapasitesi artar. Kısa vadede değerli bir kar sağlar” sözlerini kullandı.
Alınması gereken önlemler hakkında açıklamalarda bulunan Ilıcalı, “Yolculuklarda denizin hissesi 200 bini geçmiyor. Denizin hissesini artıracak, öteki sistemlerle entegrasyonu sağlayacak önlemler almak lazım. Yüksek kapasiteli metronun çok süratli bir halde yapılması lazım. Kıymetli bir önlem de, mesaiyi kademelendirmek. Tıpkı saatte beşerler yola çıkıyor, tıpkı saatte dönüyor. Bunları kesinlikle yapmak lazım zira, Biraz daha vakit geçerse çok daha makus olacak” diye konuştu.
“OTOBÜS DURAKLARINDA MASKE TAKILMALI”
Araç yoğunluğunun, trafikte birikimlerin, dizel araçların kent içerisindeki varlığının hava kirliliğine neden olduğunu belirten Milletlerarası Hava Kirliliği Tedbire ve Etraf Müdafaa Birliği Lideri Prof. Dr. Selahattin İncecik ise, “Tüm büyükşehirlerde olduğu üzere İstanbul’da da havanın kalitesine ihtimam göstermemiz gerekiyor. Havanın kalitesi konusundaki en tesirli kirletici partikül unsur. Bu da büyük ölçüde trafikten kaynaklanıyor” diye konuştu. Prof. Dr. İncecik, kesinlikle otobüs duraklarında maske takılması gerektiğini vurgulayarak, “Otobüslerin kalkışlarındaki egzoz dumanlarını duraktaki beşerler soluyor. Bu durum pandemide düzeldi ancak, sonrasında yeniden tıpkı düzeye gelmeye başladı. Araç emisyonları konusunda kent merkezlerine ve ilçelerine girişlerde maniler konulmadığı sürece bu tavsiyem geçerli” dedi.
İstanbul’da topografik yapının büyük farklılık gösterdiğini belirten Prof. Dr. İncecik, “Bazı bölgelerin trafikten kaynaklanan kirlilikten daha fazla etkilendiğini görüyoruz. Avrupa yakasında, Bağcılar ve etraf ilçelerde önemli bir partikül kirliliği var. Anadolu yakasında da Maltepe ve Kartal bölgesinde durum misal. Boğaziçi çizgisi, büyük bir doğal havalandırma yapıyor. Maksat, insan hayatının daha kaliteli hale gelmesi olmalı. Hem ısıtmada hem trafikte hem de sanayi bölgelerinde önemli yaptırımlar gerekiyor” formunda konuştu.
FAZLA YAKIT TÜKETİMİ HAVA KİRLİLİĞİNE NEDEN OLUYOR
Çevre Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Öztürk de, ulaşım kaynaklı hava kirliliği pahasının İstanbul’da daima arttığına dikkat çekti. Prof. Dr. Öztürk, “2019 yılında ulaşım kaynaklı hava kirliliği yüzde 35-40 civarındaydı. Bu yıl bu yüzde 45’lere çıkmış durumda. Önemli biçimde İstanbul’da trafik sorunu yaşanmakta. Trafik probleminden ötürü araçlar daha az süratle gidiyor. 10 kilometre süratle gidince yüzde 50 ile yüzde 100 oranında daha fazla yakıt tüketiyorlar bu da hava kirliliğine neden oluyor” dedi.
Ulaşım kaynaklı hava kirliliğinin en fazla olan İstanbul’da olduğunu söz eden Prof. Dr. Öztürk, “Bunun için toplu taşıma sistemi hemen geliştirilmeli. Dizel araçların egzozundan çıkan PM 2.5 denilen kirletici var. Bu kirleticiler teneffüs yoluyla ciğerlerimize kadar ulaşıyor. Bu yılda 7 milyon insanın vefatına neden olabiliyor. İstanbul üzere kentlerde, acil bisiklet ve yürünebilir yollar, toplu taşıma sistemi yatırımlarının hemen yapılması gerekiyor. Dur-kalk trafikte, hava kirliliği yüzde 30’un üzerinde artıyor. İstanbul trafiğinde yüzde 30 oranında atmosfere sera gazı salınımı oluyor. Dizel araçlar ise PM 2.5 ve PM 10 salgılıyor” diye konuştu.
“İÇ SİRKÜLASYONU ÇALIŞTIRIN”
Prof. Dr. Öztürk, bir insanın ortalama 88 dakika trafikte kaldığına dikkat çekerek, “İstanbul’da şu anda hava kirliliğiyle alakalı bir şey yok lakin, yol koridorlarında hava kirliliği hudut pahalarını aşabilir. Beşerler ortalama 88 dakika trafikte kalıyor. Araçların ağır olduğu yerde iç sirkülasyonu çalıştırın. Dışarıdan havayı alıp içeriye vermeyin” dedi.
Prof. Dr. Öztürk, havaların soğumaya başlamasıyla, ısınma kaynaklı kirliliğin de artabileceği uyarısı yaparak, “Bir insan günde 14-16 bin litre hava soluyor. 3 temel kirletici kaynağımız var. Birincisi ulaşım, ikincisi sanayi, üçüncüsü ise ısınmada kullanılan yakıtlar. Isınmada kullanılan yakıt ölçüsü artacağı için, hava kirliliğinde yüzde 30’la 40 oranında artış görülebilir. Yeniden de bu kıymetler kirli hava standartlarının altında” diye konuştu.
