Marx, sermaye ve iktisadi aklın cinneti

“`html

Marx’ın Meta Teorisi ve Günümüzdeki Geçerliliği

Marx, kapitalist ekonomik sistemin işleyişini detaylı bir şekilde incelerken, metaların ikili yapısına dikkat çeker. Onun fikirlerine göre, metalar hem kullanım değeri hem de mübadele değerine sahiptir. Bu noktada, Marx metaları iki ayrı kategoriye ayırmadan, ikili doğasını ele alır. Kullanım değeri, bir meta ile ilgili yararlılık özelliğini yansıtırken, mübadele değeri ise pazardaki değerini ifade eder. Bu iki değer bir yandan birbirine bağlıdır, diğer yandan da zıt ilişkiler içerisindedir. Kullanım değeri, yiyecekten giyeceğe, hatta kültürel ürünlere kadar birçok şeyde kendini gösterebilir. Önemli olan, kullanım değerinin, bireylerin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde üretilmesi ve onlarda bir isteğin oluşmasını sağlamasıdır. Diğer yandan mübadele değeri, ekonomik sistemin sadece kapitalist toplumda geçerli olan bir yönüdür.

Marx, Sermaye ve İktisadi Aklın Cinneti
David Harvey, “Marx, Sermaye ve İktisadi Aklın Cinneti”, Çeviren: Esin Soğancılar, 239 sayfa, Sel Yayıncılık, 2021

David Harvey, “Marx, Sermaye ve İktisadi Aklın Cinneti” adlı eserinde bu sorulara ışık tutarak, “Bugün bazı açılardan eski moda görünse de, Marx’ın analizleri eski zamandan çok daha geçerli.” diyerek bu fikirleri vurgular. Marx’ın dönemi, dünya genelinde etkileri hissedilen karmaşık bir ekonomik sistemin ortaya çıkmasına zemin sağlamıştır.

Harvey, Marx’ın “sermaye, hareket halinde bir değerdir” ifadesi üzerinden yola çıkarak, sermayenin döngüsünü doğadaki hidrolik denge ile kıyaslar. Ancak, bu iki yaklaşım arasında belirgin bir farklılık olduğunu da aktarır; hidrolojik döngü sabit ve değişmezdir, oysa sermaye döngüsü sürekli bir büyüme sarmalı içinde hareket eder. Harvey, sermayenin değeri hareket ettiğinde değer kaybının olduğu konusunda uyarıda bulunur.

Marx, değeri “toplumsal olarak gerekli emek zamanı” olarak tanımlarken, Harvey bu değer kavramının maddi sonuçlar doğuran ama gayri maddi ilişkilerle bağlantılı olduğunu ifade eder. Marx’ın para kavramı, yabancılaşmış emek değerlerini temsil ederken, Harvey’e göre “toplumsal olarak gerekli olan”, hem işverenlerin hem de işçilerin tabi olduğu bir “görünmez el” yaratmaktadır. Marx’a göre, mübadele değerinin tamamen ortadan kaldırılmasını sağlamak, toplumsal olarak gerekli emek zamanının da sona erdirilmesi anlamına gelir.

Harvey, “hareket halindeki değer” kavramı üzerinden, sermayenin yeniden üretiminde ortaya çıkan tehlikeleri ve sermayenin farklı kesimleri arasındaki uzlaşmaz çelişkileri gözler önüne serer. Sermaye durakladığı veya yavaşladığı her anında değer kaybı meydana gelecektir. Sermaye, mamul ürün şeklinde pasif kaldığında, aktif olarak çalışamaz, bu da ekonomik bir krizi tetikler. Ayrıca, paranın atıl kalması sorunundan ziyade, burada stok maliyetlerinin daha önemli olduğunu vurgular. Üretim sürecindeki rutin masrafların karşılanması için, finansman ihtiyacı doğar ve bu çoğu zaman kredi mekanizmalarıyla halledilmeye çalışılır.

Harvey’nin borç ekonomisi üzerine yaptığı analiz, üretim zamanıyla dolaşım zamanının çelişkisi üzerinden ilerler. Bu çelişki, kredinin dünyaya girişini sağlar. Marx, fakat paranın bir meta olarak dönüşümünün karmaşık olduğunu keşfeder, bu yüzden yeni yatırım ve yenileme için kredi kullanılabilmektedir.

Marx’a göre, borç verilen para, yani faiz getiren sermaye, karşı değer formu olarak değerlendirilmektedir. Bu, sermaye devrini hızlandırmanın bir yoludur. Borç, gelecekteki üretim değerlerine ilişkin bir hak talebidir; bu değer üretimi yeterli değilse, kriz kaçınılmazdır. Dolayısıyla, üretken olmayan emek borç kapsamına girer. Örneğin, pazarlama gibi dolaşımda çalışan emekçiler artı değer yaratabilir ama gerçek anlamda bir değer üretmezler. Hem ev içi emek hem de alternatif yaşam biçimlerinin geliştirilmesi gibi unsurlar da “karşı değer” politikası kapsamına girmektedir.

Harvey, “sermayenin hareket yasalarının” günümüzde geldiği noktanın ciddiyetine dikkat çekerken, Marx’ın perspektifini kuramsal olarak güncel meselelerle birleştirir. Tüm emekçilerin yaşamlarını sürdürmek için verdikleri mücadelelerin sebeplerini çözmek ve anlamak için sermaye kavramının evrimi gereklidir. Çağımızın gerçekliğini kavrayabilmek için, sermayenin işleyiş biçimlerinin derinlemesine analiz edilmesi elzemdir.

“`

Related Posts

Butlan nedir, ne demek? CHP Kurultayı için konuşulan mutlak butlan nedir?

Mutlak butlan ifadesi, CHP Kurultayı çerçevesinde sıkça konuşulan ifadeler arasında yer alıyor. Butlan (geçersizlik veya hükümsüzlük), bir hukuki işlemin, kuruluşundaki temel eksiklikler veya bozukluklar nedeniyle geçersiz sayılması durumunu ifade ediyor. Hukuki bir yaptırım olan butlan, mutlak butlan ile nisbi butlan olmak üzere ikiye ayrılıyor. Peki, Butlan nedir, ne demek? CHP Kurultayı için konuşulan mutlak butlan nedir? İşte, o ayrıntılar

CHP grup toplantısı 24 Haziran 2025 || CHP TBMM grup toplantısı ne zaman, saat kaçta?

Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) haftalık TBMM Grup Toplantısı, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde gerçekleşecek. CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in liderliğinde düzenlenecek toplantı siyasi gündemin nabzını tutacak. Özellikle Muharrem İnce’nin CHP’ye geri dönüşünün resmileşmesi, hükümetin ekonomi politikalarına yönelik eleştiriler ve dış politikadaki son gelişmeler, toplantının ana gündem maddeleri arasında yer alıyor. Peki, CHP TBMM Grup Toplantısı ne zaman, saat kaçta?

İSTANBUL LİSE TABAN PUANLARI 2025 || İstanbul’da hangi lise kaç puan ve yüzdelik dilim ile alıyor?

İstanbul lise taban puanları, LGS tercih süreci yaklaşırken gündeme geldi. MEB tarafından açıklanan takvime göre Liselere Geçiş Sistemi sınav sonuçları 11 Temmuz 2025 Cuma günü açıklanacak. Ardından öğrenciler elde ettikleri puan türüne göre tercih işlemlerini gerçekleştirecek. Bu bağlamda İstanbul lise taban puanları ve yüzdelik dilimleri, lise eğitimine devam edecek öğrenciler için tercih sürecinde yardımcı olacak. Peki İstanbul’daki okulların taban puanları, yüzdelik dilimleri ve kontenjanları açıklandı mı? İşte İstanbul Anadolu, İmam Hatip, Fen Lisesi LGS yüzdelik dilimleri ve taban puanları bilgileri…

2025 YKS ne zaman, saat kaçta? TYT-AYT sınavı kaç dakika, kaç soru?

Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) için yüz binlerce öğrencinin heyecanlı bekleyişi başladı. Peki, 2025 YKS ne zaman, saat kaçta? TYT-AYT sınavı kaç dakika, kaç soru?

Fazıl Say’dan İznik Türküsü: 21 Haziran’da İznik Gölü kıyısında dünya prömiyeri yapılacak

Fazıl Say’dan İznik Türküsü: 21 Haziran’da İznik Gölü kıyısında dünya prömiyeri yapılacak

14 Haziran Dünya ne günü? Gönüllü Kan Bağışçıları Günü nedir, nasıl ortaya çıktı?

Her yıl 14 Haziran, dünya genelinde hayat kurtaran bir iyilik hareketine adanmış özel bir gün olarak kutlanıyor: Dünya Gönüllü Kan Bağışçıları Günü. Kan bağışının hayati değerini vurgulayan bu gün, gönüllü bağışçıların fedakârlığını onurlandırırken, güvenli kan ihtiyacına dikkat çekiyor. Peki,14 Haziran Gönüllü Kan Bağışçıları Günü nedir, nasıl ortaya çıktı?