Her yatırımcının amacı, birikimlerinin enflasyon karşısında erimemesi ve bunun yanında bir de getirisi olmasıdır. Bu nedenle yatırımcılar, en az riskle mümkün olan en yüksek kârı elde etmek isterler. İşte tam da bu noktada, kişilerin risk toleransına göre değerlendirmeye aldıkları birbirinden farklı yatırım araçları ve yatırım fonları devreye girer. Peki, son zamanlarda adını daha sık duymaya başladığımız yatırım fonları nedir? Yatırım fonunun avantajları ve dezavantajları nelerdir? Yatırım fonu zarar eder mi, riskli midir?
İşte, yatırım fonları hakkında bilmeniz gerekenler…
Tarihi 1772 yılına dayanan yatırım fonu ilk kez Amsterdamlı iş insanı Abraham van Ketwich tarafından ortaya çıkarılmıştır. Ketwich tarafından oluşturulan yatırım fonu, sınırlı kaynaklara sahip yatırımcıların birikimlerini bir araya getirmek ve çeşitlendirerek kazanç sağlamak amacıyla oluşturulmuştur.
Sınırlı kaynaklara sahip yatırımcıların birikimlerini bir havuzda toplayarak çeşitlendirmek amacıyla oluşturulan yatırım fonları, günümüzde de yatırımcıların birikimlerini kazanca dönüştürmek için tercih ettikleri bir yatırım aracı olmaya devam ediyor.
Peki, yatırım fonu nedir? Yatırım fonları riskli midir? ?
1. Yatırım Fonu Nedir?
Yatırım fonu, birikimlerini değerlendirmek isteyen yatırımcıların, bir araya gelerek ortak bir havuz oluşturduğu ve profesyonel portföy yöneticileri aracılığıyla çeşitli yatırım araçlarına yönlendirebildikleri bir yatırım aracıdır.
Bu fonlar, genellikle hisse senetleri, tahviller, kıymetli madenler ve diğer finansal enstrümanlarda çeşitlendirilmiş yatırımlar sunarlar.
2. Yatırım Fonlarının Avantajları Nelerdir?
-
Profesyonel Yönetim: Yatırım fonları, yatırımcılara küçük, büyük fark etmeksizin birikimlerini profesyonel bir şekilde yönetme fırsatı sunar.
-
Risk dağıtımı: Yatırım fonlarının en önemli avantajlarından biri, yatırımcının tek başına yapamayacağı çeşitliliği ve genişliği sağlamasıdır. Bu, yatırımcının riskini azaltır ve potansiyel getiriyi artırır.
-
Kârın Yatırıma Dönüştürülmesi: Yatırım fonları, yatırımcılarına hem anapara artışı hem de kârın yeniden yatırıma dönüştürülmesi yoluyla ek getiri sağlama potansiyeli sunar.
Buna şu şekilde örnekleyebiliriz: Bir yatırım fonu temettü dağıttığında veya sermaye kazancı sağladığında, bu kazanç genellikle ekstra bir ücret talep edilmeden yeniden yatırıma yönlendirilir.
Yatırım fonları ayrıca, yatırımcıların belirli bir yatırım stratejisi etrafında birleşmelerine olanak sağlar.
Buna şu şekilde örnekleyebiliriz: Bir yatırım fonu, belirli bir sektördeki şirketlere, belirli bir coğrafi bölgedeki yatırımlara veya belirli bir varlık sınıfına odaklanabilir. Yatırımcılara kendi yatırım hedeflerine ve risk toleranslarına uygun bir yatırım stratejisi seçme olanağı sağlar.
Sonuç olarak, yatırım fonları; yatırımcılara aynı anda çeşitli yatırım araçlarına erişim sağlayan, profesyonelce yönetilen ve genellikle yüksek likiditeye sahip bir yatırım aracıdır.
3. Yatırım Fonlarının Dezavantajları Nelerdir?
Yatırım fonları valörlü çalışır. Bu da satış emri verildikten sonra satış tarihinden bir veya iki gün sonra paranın hesaba geçmesi anlamına gelir. Bununla birlikte yatırım fonları günlük tek bir fiyattan işlem görür. Yani gün içerisinde piyasalarda oluşan al/sat fırsatlarını fon üzerinden değerlendirmek mümkün olmayabilir.
4. Yatırım Fonu Nasıl Alınır? Yatırım Fonu Nereden Alınır?
Yatırım fonları, genellikle bir birim fiyatı üzerinden satılır ve yatırımcılar, bu birimlerin bir kısmını veya tamamını satın alabilirler. Yatırım fonunun değeri, fonun içindeki varlıkların toplam değerine dayanır ve bu değer genellikle günlük olarak hesaplanır.
Yatırım fonları, banka ve aracı kurumlardaki ‘Yatırım Hesapları’ üzerinden alınıp satılır. Yatırımcılar, işlem gören tüm fonları Türkiye Elektronik Fon Alım Satım Platformu’nda (TEFAS) inceleyebilir.
5. Yatırım Fonları Zarar Eder mi? Yatırım Fonları Riskli mi?
Yatırım araçlarının pek çoğunda olabileceği gibi yatırım fonlarında da zarar edilebilir. Her yatırım belirli oranda risk faktörü taşımaktadır. Seçtiğiniz fonun stratejisine bağlı olarak olarak risk alır ve zarar edebilirsiniz.
6. Yatırım Fonu Çeşitleri Nelerdir?
Yatırım fonları, genellikle hangi varlık türlerine yoğunlaştıklarına bağlı olarak çeşitli kategorilere ayrılırlar. Aşağıda, yatırım fonu türlerini gözden geçirebileceğiniz bir liste yer almaktadır:
-
Hisse Senedi Şemsiye Fonu
-
Kıymetli Madenler Şemsiye Fonu
-
Fon Sepeti Şemsiye Fonu
-
Borçlanma Araçları Şemsiye Fonu
-
Değişken Şemsiye Fonu
-
Para Piyasası Şemsiye Fonu
-
Serbest Şemsiye Fonu
-
Katılım Şemsiye Fonu
-
Karma Kıymetler Fonu
-
Garantili Şemsiye Fonu
-
Koruma Amaçlı Şemsiye Fonu
Her yatırım fonu türünün kendine özgü avantajları olduğu gibi riskleri de vardır. Yatırım yapmadan önce, hangi türün sizin risk toleransınıza ve finansal hedeflerinize en uygun olduğunu belirlemek önemlidir.
7. Yatırım Fonlarının Getirileri Nasıl Hesaplanır?
Bankalar, finans kurumları ve aracı kurumların internet üzerinden sunduğu hesaplama araçlarını kullanabilirsiniz. Bu sayede yatırım yapmayı hedeflediğiniz fonların geçmiş dönem getirilerini, grafiklerini ve güncel durumlarını inceleyebilirsiniz. Burada unutulmaması gereken husus ise finansal piyasaları etkileyen pek çok durum olması ve geçmiş dönem getirilerinin gelecek dönem kazancı için bir garanti vermemesidir.
8. Hangi Yatırım Fonunu Almalıyım? Yatırımcılar Kendilerine Uygun Fonu Nasıl Seçmeliler?
Birikimlerinizi yatırıma dönüştürmek için yatırım fonlarını tercih ediyorsanız, ilk olarak yatırım vadenizi belirlemelisiniz. İkinci olarak, risk toleransınıza göre yatırım yapmak istediğiniz varlık veya varlıkları belirlemelisiniz. Daha sonra fonların geçmiş getirileri, banka veya arıcı kurumların aylık/ haftalık raporlarının okunması kararlarınız üzerinde bir hayli etkili olabilir.
Unutmayın ki fonların geçmiş getirileri tek başına gelecek getirileri için garanti vermemektedir.
9. Yatırım Fonu İşlemlerinde Vergilendirme Nasıldır?
Yatırım fonundan elde edilen kazanç yüzde 10 stopaja tabiidir. Hisse senedi yoğun fonlarda yüzde 0 stopaj uygulanmaktadır.
Kurumlar için ise stopaj oranı yüzde 0’dır. Çünkü kurumsal yatırımcıların fon kazançları, kurumlar vergisine tabiidir.
10. Yatırım Fonu Yönetim Ücretleri ve Diğer Masraflar Nelerdir?
Yatırım fonlarında yönetim ücreti, her gün için fonun toplam değeri üzerinden belirli bir oranda hesaplanır ve fonun içinden tahsil edilir. Yani fon yönetim ücreti, fon fiyatına yansıdığı için yatırımcılardan ek bir komisyon kesintisi yapılmaz. Fonun içeriğine göre değişiklik gösteren bu oran yüzde 0,25 ile yüzde 3 arasında değişmektedir.
